HTTP ve HTTPS Nedir? Farkları Nelerdir?

Tarayıcılarda görüntülediğimiz internet sayfaları çeşitli kanallardan geçerek ekrana iletilir. Bu süreçte farklı protokoller kullanılır ve her birinin çalışma prensibi de diğerinden farklıdır. Adres çubuğuna baktığımızda bağlantının “http://” veya “https://” şeklinde başladığını görebiliriz. Bu kısaltmalar, web sitesinin hangi protokolle çalıştığını gösterir. Peki, tam olarak HTTP ve HTTPS nedir, aralarındaki farklar nelerdir?

HTTP, tarayıcı üzerindeki bir web sayfasının görüntülenmesi için istemci ile sunucu arasında iletişim kurulmasını sağlayan bir protokoldür. HTTP açılımı “Hypertext Transfer Protocol” şeklindedir ve Türkçeye “Hiper Metin Transfer Protokolü” olarak geçmiştir. Ayrıca Türkçede “Hiper” yerine “Üstün Metin” veya “Zengin Metin” gibi kullanımlar da mevcuttur.

HTTP protokolünde tarayıcı, kullanıcının sayfa görüntüleme talebini web sunucusuna iletir. Web sitesinin sunucusu ise talep edilen sayfanın içeriğini tarayıcıya gönderir. Kullanıcının tarayıcı üzerinden gerçekleştirdiği her eylemde bu süreç tekrarlanır. Süreç milisaniyelerle hesaplanacak kadar kısa sürede tamamlandığı için kullanıcının sayfalara anlık erişmesi mümkündür.

HTTPS, tarayıcı üzerindeki bir web sayfasının görüntülenmesi için istemci ile sunucu arasında şifreli ve güvenli iletişim kurulmasını sağlayan bir protokoldür. HTTPS’nin açılımı “Secure Hypertext Transfer Protocol” şeklindedir. Türkçe karşılığı “Güvenli Hiper Metin Transfer Protokolü” olsa da çoğunlukla “Güvenli Metin Aktarma Protokolü” tanımı kullanılır.

HTTPS protokolünde de temel işlem, kullanıcının tarayıcı üzerinden ilettiği talebin web sunucusuna gönderilip gelen cevabın tarayıcı ekranında sayfa olarak gösterilmesidir. Fakat HTTPS’de bir de güvenlik katmanı vardır. Bu katman, istemci ve sunucu arasındaki verilerin şifrelenmesini sağlar.

SSL/TLS sertifikası ile çalışan HTTPS protokolüne sahip sitelerde sayfaların görüntülenebilmesi için şifrelerin karşılıklı olarak doğrulanması gerekir. Bu da verilerin gizli kalmasına ve güvenli bir şekilde aktarılmasına imkân verir.

HTTP ve HTTPS arasındaki temel fark güvenlik katmanıdır. Fakat bu güvenlik katmanı birçok farklı konuyu da etkiler. Dolayısıyla bu protokoller arasında çeşitli farklılıklar görmek mümkündür. Şimdi, HTTPS ile HTTP arasında ne fark olduğuna yakından bakalım.

URL Yapısı

İki protokol arasındaki gözle görülen ilk fark, URL yani bağlantı adresidir. Adres çubuğunda yer alan URL, protokol türünün kısaltması ile başlar. Bazı adreslerin “http://”, bazılarının da “https://” ile başlamasının sebebi budur.

Çalışma Katmanı

HTTP ve HTTPS, arka planda farklı katmanlarda çalışır. HTTP, uygulama katmanında çalışır ve bu katman, verilerin alıcılar için okunabilir hale getirildiği katmandır. Dolayısıyla şifreleme yoktur ve üçüncü taraflar, uygulama katmanında bilgi edinebilirler.

HTTPS ise taşıma katmanında çalışır. Taşıma katmanı, verilerin bir noktadan başka bir noktaya taşınmasını esas alır. Veri taşıma sürecinin güvenli bir şekilde tamamlanması için de şifreleme yapılır.

Şifreleme

Şifreleme, bu iki protokolü birbirinden ayıran önemli bir detaydır. HTTP, sadece verilerin iletilmesi için görev yapar. Bu süreçte şifreleme uygulanmaz. HTTPS’de ise gizlilik ön planda tutulduğu için verilerin iletildiği kanal şifrelenir. Söz konusu şifre, istemci ve sunucu kaynaklarında bir anahtar (key) olarak bulunur. Bu anahtara sahip olmayan üçüncü taraflar ise verilere erişemez. 

SEO Etkisi (Google Sıralaması)

Bir web sitesinin kullandığı protokol, SEO açısından da önemlidir. SEO yani Arama Motoru Optimizasyonu (Search Engine Optimization), web sitelerinin arama sonuç sayfasındaki sıralamasını belirleyen en önemli etkendir. Başta Google olmak üzere pek çok arama motoru, güvenilir siteleri daha üst sıralarda gösterir.

HTTPS protokolü, arama motorları tarafından güvenli protokol olarak kabul edilir. Bu nedenle arama motoru sonuç sayfasında; HTTPS ile çalışan siteler, HTTP ile çalışanlara göre daha üst sıralarda yer alır. 

AMP Etkisi (Mobil Sayfa Hızı)

Web sitelerinin kullandıkları protokoller, mobil sayfa hızını da etkiler. Google’ın AMP (Accelerated Mobile Pages/Hızlandırılmış Mobil Sayfalar) olarak adlandırdığı kodlama sistemi, web sitelerinin mobil cihazlarda hızlı çalışmasını sağlayan bir kodlama sistemidir.

HTTPS, bu kodlama sisteminin en verimli çalıştığı protokol olarak kabul edilir. Dolayısıyla HTTPS protokolünde mobil sayfalar, HTTP’ye göre daha hızlı açılır. Buna göre HTTP ile HTTPS arasında mobil sayfa hızı noktasında da farklılık olduğunu söyleyebiliriz. 

Güvenli/Güvenli Değil Uyarısı

Tarayıcıdaki adres satırının solunda, URL adresinin başında bir uyarı işareti çıkar. Bu işaret, sitenin protokol türüne göre değişir. HTTP protokolüne sahip sitelerde “Güvenli Değil” uyarısı çıkar. HTTPS ile çalışan sitelerde ise “Bağlantı Güvenli” bilgisi yer alır. Yani HTTP ile HTTPS arasında bir güvenlik farkı da mevcuttur. 

Kullanım Alanı

HTTP ve HTTPS protokollerinin kullanım alanları da çoğu zaman farklıdır. Genel olarak HTTPS, her sitede kullanılması gereken bir güvenli aktarım protokolüdür. Fakat şahsi sitelerde ve hassas veri transferinin yapılmadığı sitelerde pek kullanılmaz. Örneğin bireysel bloglarda kullanıcıların kişisel verileri talep edilmez, bu nedenle de çok katmanlı güvenlik önlemi alınmaz. Dolayısıyla HTTP protokolünü kullanmak yeterli kabul edilir.

Kişisel veri paylaşımı olduğunda ise HTTPS olmazsa olmaz bir detay olarak öne çıkar. Üyelik oluşturulan, şifre ile giriş yapılan, kimlik bilgisi paylaşılan ve ödeme yapılan sitelerde HTTPS kullanılır. Çünkü bu veriler son derece hassastır ve üçüncü tarafların erişimine kapalı olması gerekir. 

Sertifika

En temel HTTP ve HTTPS farkı, SSL sertifikasıdır. SSL sertifikası, veri transferindeki şifreleme ve doğrulama işlemlerinin yapılmasını sağlayan sistemdir. HTTPS protokolünde SSL sertifikası varken HTTP’de yoktur. Tarayıcının adres satırında, girilen web sitesinin SSL sertifikası bilgileri de yer alın. Sertifika bilgisi bulunmayan siteler ise güvensiz olarak kabul edilir.

HTTP ve HTTPS arasındaki en önemli farkı oluşturan SSL sertifikası hakkında bilgi edinmekte de fayda vardır. Öyleyse “SSL sertifikası nedir, nasıl alınır?” sorusuna da cevap verelim.

SSL sertifikası; bağlantı güvenliğini artıran, verileri şifreleyen ve bağlantı sürecinde istemci ile sunucunun doğrulanmasını sağlayan bir güvenlik katmanıdır. Açılımı “Secure Sockets Layer” yani “Güvenli Soket Katmanı” olan SSL, dijital bir sertifika olarak kullanılır.

Aslında günümüzde SSL sertifikaları değil, TLS sertifikaları kullanılır. Fakat TLS sertifikası SSL’nin güncellenmiş versiyonu olduğu için SSL adlandırması da hala geçerliliğini korur. TLS ise “Transport Layer Security” yani “Aktarım Katmanı Güvenliği” anlamına gelir.

SSL/TLS, HTTPS protokolüne geçmek için gerekli olan sertifikadır. HTTP protokolündeki bir siteyi HTTPS’ye geçirebilmek için bir SSL sertifikası almak zorunludur. 

HTTPS Sertifikası (SSL/TLS) Nasıl Alınır ve Kurulur?

HTTPS sertifikası olarak da bilinen SSL/TLS sertifikaları, kısaca “CA” olarak adlandırılan yetkili kuruluşlardan alınır. Hem ücretli hem de ücretsiz olarak satın alınabilen bu sertifikaların kurulum sürecinde çoğunlukla profesyonellerden destek alınır. Yetkili kuruluşların çoğu otomatik kurulum yapar. Ücretsiz versiyonlarda ise kurulum sorumluluğu genellikle kullanıcıya verilir.

HTTP yerine HTTPS kullanılması gerekmesinin başlıca nedeni güvenliktir. Protokolleri ve aralarındaki farkları anlatırken verdiğimiz bilgileri ele aldığımızda HTTPS’nin sağladığı gizliliğin ve güvenliğin önemini görebiliriz. Sitede işlenen verilerin üçüncü taraflardan korunabilmesi için HTTPS kullanımı oldukça önemlidir.

Eğer yayında olan web siteniz üzerinden hassas ve kişisel verilerin transferini gerçekleştiriyorsanız siz de SSL sertifikası satın alarak HTTPS protokolüne geçmelisiniz. Özellikle ödeme aldığınız bir siteniz yani e-ticaret siteniz varsa HTTPS sizin için bir tercih değil, zorunluluktur.

HTTPS, bir web sitesinin güvenli olduğunu gösterir ve güvenlik bir e-ticaret sitesinde bulunması gereken en önemli özelliktir. Bir e-ticaret sitesine sahipseniz güvenliği satıştan pazarlamaya, üründen hizmete kadar her aşamada vurgularsınız. Sattığınız ürünlerin ve verdiğiniz hizmetin güvenli olması ise tek başına yetmez. Müşterileriniz, veri güvenliği sağlamanızı da bekler. Bunu da ancak SSL/TLS sertifikası ve HTTPS protokolü ile sağlayabilirsiniz.

Eğer HTTPS protokolü kullanmazsanız e-ticaret sitenize giren potansiyel müşteriler, “Güvenli Değil” uyarısı ile karşılaşır. Bu uyarıyı gören bir tüketicinin kredi kartı bilgilerini girerek alışveriş yapması ise söz konusu değildir. Bu neden HTTPS önemlidir ve bu protokole geçtiğinizde e-ticaret siteniz güvenli olarak işaretlenir.

Ayrıca güvenli olarak işaretlenen e-ticaret sitelerinin adres çubuğunda “Bağlantı güvenli” yazılı bir kilit simgesi olur. Müşterileriniz bu simgeye tıkladığında “Bilgileriniz (örneğin şifreler veya kredi kartı numaraları), bu siteye gönderilirken gizli olur.” mesajını görürler. Bu mesajı görenler ise gönül rahatlığıyla alışverişlerine devam eder.

E-ticaret sitenizin müşteriler tarafından güvenilir görünmesi için SSL sertifikası ve HTTPS tek başına yeterli değildir. Aynı zamanda güvenilir bir ödeme altyapısı sağlamanız da gerekir. Bu noktada 3D Secure sistemini destekleyen ve PCI-DSS sertifikasına sahip Ödero’dan sanal POS hizmeti alarak gerekli güvenliği sağlayabilirsiniz.

Koç Holding ve Token Finansal Teknolojiler çatısı altında hizmet veren Ödero, PCI-DSS Level 1 sertifikası ile dünya standartlarında veri gizliliği ve güvenliği sağlar. Kesintisiz çalışan güçlü ve güvenli altyapısının yanında tüm bankalar için tek komisyon oranı avantajı da sunan Ödero’ya başvurun, hemen güvenli ödeme almaya başlayın.