E-Ticaret NACE Kodu Nedir, Ne İşe Yarar?

NACE kodları, e-ticaret ve diğer sektörlerin hemen hepsinde karşımıza çıkan bir konu. Avrupa’da ortaya çıkmasının ardından Avrupa Birliği uyumluluğu için ülkemizde de uygulanan NACE kodu sistemi, birçok konuda hem işletmelerin hem de yetkili kurumların işlerini kolaylaştırıyor. Peki; NACE kodu tam olarak nedir, ne amaçla kullanılır ve NACE nasıl alınır?

NACE kodu; işletmelerin hizmet verdiği ve faaliyet gösterdiği alanları belirlemek için Avrupa ülkeleri arasında kabul görmüş numara sistemidir. Faaliyet alanlarının belirlenmesinin yanında istatistikler üretmek ve yaymak için de faydalanılan bu kodların adını oluşturan NACE’nin açılımı “Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne” şeklindedir. Bu isimlendirme, Türkçeye “Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflandırılması” olarak çevrilir.

Altı haneli bir kodlama sistemi olan NACE, bu özelliğinden dolayı “altılı faaliyet kodu” olarak da bilinir. Avrupa Birliği ülkelerinin yanında ülkemizde de kabul edilmiş olan bu kodlama sistemi ile ilgili işlemler, Türkiye’de Ticaret Sicil Müdürlüğü ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) gibi kurumlar tarafından yürütülür.

E-ticaret şirketleri için NACE kodu almak bir yasal zorunluluktur. Bu alanda faaliyet göstermek isteyen firmaların 47.91.14 numaralı NACE kodu ile sicile kaydolmaları gerekir. NACE kodu, başta vergi dairesi ve SGK olmak üzere tüm resmi kurumlara bildirilir ve vergi levhasına kaydedilir. Dolayısıyla resmi işlemleri yürütmek için bu kodu kullanmak zorunludur.

Faaliyet alanlarını tanımlayan NACE kodu gibi direkt satılan ürünleri tanımlayan kodlar da vardır. NACE kodu gibi hem ülkemizde hem de global pazarda geçerli olan ürün kodu sistemi ise kısaca UPC olarak tanımlanır. Türkçe karşılığı “evrensel ürün kodu” olan UPC hakkında daha detaylı bilgi almak için “Evrensel Ürün Kodu (UPC) Nedir, Ne İçin Kullanılır?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

NACE kodu, bir işletmenin hangi alanda faaliyet gösterdiğini spesifik olarak belirleyebilmeye yarar. Bununla birlikte tehlike sınıfları da NACE kodlarına göre belirlenir. Dolayısıyla bir işletmenin faaliyet alanına bağlı olarak hangi tehlike sınıfında olduğu ve bu doğrultuda ne gibi önlemler alması gerektiği de NACE kodu ile öğrenilir. Bununla bağlantılı olarak denetim süreçleri de NACE kodu kapsamında planlanırken sektörel veriler ve ticari istatistikler de bu kodlara bağlı faaliyet alanlarına göre kaydedilir.

E-ticaret için NACE kodu, faaliyetlerin yasal mevzuatlara uygun bir şekilde yürütülebilmesi için önemlidir. Ayrıca Avrupa’ya satış yapmak isteyen e-ticaret girişimcileri için de bu kodlar önem taşır. Türkiye kapsamında ise NACE kodları, vergilendirme sürecinde önemli rol oynar. Muafiyet ve teşviklerin verildiği faaliyet alanları bu kodlarla belirlenir. Ayrıca sigorta primleri, iş güvenliği, denetim ve benzeri konularda da NACE kodu önem taşır.

E-ticaret için 47.91.14 numaralı NACE kodu kullanılır. 47.91.14 numaralı NACE kodunun açıklaması “Radyo, Televizyon, Posta Yoluyla veya İnternet Üzerinden Yapılan Perakende Ticaret” şeklindedir. E-ticaret yapmak isteyen tüm işletmeler ve şirketler bu kodu alarak işe başlamalıdır.

NACE kodları spesifik faaliyet konularına kadar detaylandırılır, fakat e-ticaret için bu konu daha basittir. Çünkü e-ticaret tanımına uyan satış işleri için 47.91.14 numaralı NACE kodu yeterlidir. Söz konusu e-ticaret firmasının ne türde bir ürün sattığı bu aşamada etkili değildir.

NACE kodu alma işlemi, aslında şirket kuruluş sürecinde tamamlanan bir işlemdir. Şirket kurmak için yapılan başvuru sırasında NACE kodunun da bildirilmesi gerekir. Bildirilecek NACE kodu, şirket tarafından seçilir. Söz konusu seçimi ise yapılacak işlere ve faaliyet gösterilecek alanlara göre yapılır. Bu aşamada birden fazla NACE kodu seçmek de mümkündür. Dolayısıyla bir şirket, hizmet vereceği alanları kapsayacak şekilde birkaç tane NACE kodu bildirebilir.

Şahıs şirketi, anonim şirket ve limitet şirketlerin yanı sıra serbest meslek sahipleri, kamu kurumları ve kooperatifler de işe başlamadan önce NACE kodlarını bildirmelidir. Bildirilen kodlar, ticaret odaları ve Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından ilgili firmaya atanır.

E-ticaret için doğru NACE kodu seçmenin önemi, öncelikle yasal mevzuatlardır. Her şirket, faaliyet göstereceği alana uygun NACE kodunu seçmekle yükümlüdür. Alınan kodun kapsamadığı bir alanda hizmet vermek yasaktır. Bu nedenle e-ticaret yapmak isteyenler bu alana uygun kodu seçmelidir.

NACE kodunun önemi; teşvik, hibe ve kredi programlarında da ortaya çıkar. Teşvik, hibe ve krediler, sadece belirli sektörlere verilir. E-ticaret de bu avantajlardan yararlanılabilen bir alandır. Doğru kodu seçmek, bu imkânlardan yararlanmak için önemlidir. Ayrıca vergi muafiyeti gibi uygulamalar için de NACE kodunun doğru olması gerekir.

NACE kodları, her sektör için özel olarak düzenlenir. Kodlar, sektör ve ilgili sektörde verilecek hizmetleri kapsayacak şekilde özelleştirilmiştir. Bununla birlikte sektörler tehlike sınıflarına ayrılmış ve kodlar bu şekilde tanımlanmıştır. Buna göre “NACE kodu tehlike sınıfları nelerdir ve hangi tehlike sınıfı, hangi sektörü kapsar?” sorularına da bir tablo ile cevap verelim.

NACE Kodu Tehlike Sınıfları ve Sektörler
Tehlike Sınıfı	Kapsadığı Sektörler
Az Tehlikeli	Perakende alışveriş, gıda, büro hizmetleri vb.
Tehlikeli	İmalat, servis, kesme, boyama, makine bakım, tekstil vb.
Çok Tehlikeli	Tersane, maden, inşaat, kimya sanayi vb.

NACE kodları; sektör tanımlarını, meslek tanımlarını ve verilen hizmetleri tanımlayacak şekilde üç bölümden oluşur. Toplamda altı haneden oluşan bu kodların her biri, farklı bir faaliyet alanını ifade eder. Hangi kodun hangi faaliyet alanını kapsadığı, Ticaret Bakanlığı’nın resmi web sitesindeki “Sektör Meslek NACE Listeleri” sayfasında yer alan liste üzerinden öğrenilebilir.

NACE kodunun yanlış seçilmiş olması veya yanlış bir atama yapılmış olması durumunda kodu değiştirmek mümkündür. NACE kodu değişikliği için Ticaret Sicil Müdürlüğüne dilekçe yazılabilir, bağlı olunan vergi dairesine başvuru yapılabilir veya MERSİS üzerinden online işlem yapılabilir. Değişikliğin yanı sıra yeni NACE kodu eklemek için de bu yöntemler kullanılabilir.

NACE kodları ile vergi muafiyetleri, söz konusu muafiyetlerin sağlandığı sektörlerden dolayı bağlantılıdır. Vergi muafiyeti uygulamaları genellikle gelişmesi istenen sektörlerde uygulanır. Yetkili devlet kurumları tarafından girişimcileri, ülke ekonomisi için gelişmesi gerektiği düşünülen sektörlere yöneltmek için bu tarz kolaylıklar sağlanır. Vergi muafiyetinin sağlanacağı sektör ve faaliyet alanları da yine NACE kodları ile belirlenir. Muafiyet başvurusu yapabilmek için uygulama kapsamına alınmış bir alanda ticari faaliyet gösteriyor olmak gerekir.

NACE kodu uygulaması, Avrupa ülkeleri tarafından kullanılan ve uluslararası geçerliliğe sahip bir sistemdir. Dolayısıyla Avrupa pazarına açılmak isteyen e-ticaret firmalarının uygun NACE kodlarına sahip olması gerekir. Avrupa ülkeleri ile yapılan e-ihracat ve mikro ihracat süreçleri için e-ticaret NACE kodu almak ve bu alanda faaliyet gösteriyor olmak şarttır.

Şirket kuruluşu sırasında ticaret sicil kaydı yaptırmak, ülkemizde geçerli olan zorunluluklardan biridir. Bu aşamada da NACE kodları kullanılır. Ticaret Sicil Müdürlüğü, başvuruları NACE kodları ile kabul eder. Ardından kurulacak olan şirketi, ilgili NACE kodları ile sicile kaydeder. Sonrasında bu şirket, sadece sicile kaydedilen NACE kodlarının kapsadığı alanlarda faaliyet gösterebilir.