Refund Nedir, Hangi Durumlarda Geçerlidir?

Alışveriş sürecinde hem alıcının hem de satıcının memnuniyeti için, tarafların bazı hakları mevcuttur. Her iki tarafın da haklarını ilgilendiren konulardan biri ise refund işlemidir. Tüketicinin aldığı ürünü iade etme, satıcının ise geçerli bir durum olmadığı takdirde bu iadeyi reddetme hakkı vardır. Bu hakların hangi durumlarda geçerli olduğunu anlayabilmek için refund işleminin detaylarını bilmekte fayda vardır. Peki, refund ne demek ve hangi durumlarda refund yapılır?

Refund, bir alışveriş işleminin tersi yönde gerçekleşmesini ifade eden bir terimdir. Hem e-ticarette hem de geleneksel ticarette yeri olan refund, tüketicinin iade ettiği bir ürüne karşılık satıcının aldığı ücreti iade etmesi anlamına gelir. Kısaca para iadesi olarak tanımlayabileceğimiz refund işleminin gerçekleşmesi için ürünün tekrar satıcıya, paranın ise tekrar alıcıya ulaşması gerekir.

İadeleri kapsayan refund işlemi, iptal işlemlerinden farklıdır. İptallerde de tüketici ödediği ücreti geri alır fakat teknik olarak satıcının hesabına bir girdi yansımaz, çünkü iptal işlemi sadece alışverişin gerçekleştiği gün yapılabilir. Örneğin kredi kartı ile yapılan bir alışverişe konu olan ücret, önce provizyon sürecine girer. Provizyon süreci ise en az 1 gün sürer. Dolayısıyla aynı gün içinde işlem iptal edildiğinde henüz tüketiciye borç, satıcıya ise alacak yansımamış olur.

Özetlemek gerekirse aynı güç içinde yapılan iptallerde ödenen para provizyondan geri döneceği için ücretin refund edilmesine gerek yoktur. Fakat sonraki süreçte, yasal süreler dahilinde gerçekleşecek bir iade talebinde, ilgili tutarın refund edilmesi, yani alıcıya iade edilmesi gerekir.

Refund işlemi, hem alıcının hem de satıcının gerçekleştireceği birkaç adım ile birlikte tamamlanır. Ücretin iade süresi ise tüketicinin ödeme aracına göre değişir. Refund işlemi gereken alışverişte birden fazla ürün varsa ve tüketici bu ürünlerden bir ya da birkaç tanesini iade etmek istiyorsa kısmi iade, tamamını iade etmek istiyorsa tam iade yapılır.

Ücret iadesi için süreç, online sitede ve fiziki mağazada farklı işler. Peki, mağazada ve e-ticarette refund nasıl yapılır?

E-Ticarette Refund İşlemi

1. Alıcı, e-ticaret sitesinde bulunan iade formunu doldurarak satıcıyı konu hakkında bilgilendirir.
2. Alıcı, satıcıyı bilgilendirdikten sonra ürünü kargoya vererek satıcıya gönderir.
3. Satıcı, kendisine ulaşan üründe, kullanıcı kaynaklı bir problem olup olmadığını kontrol eder.
4. Üründe sorun yoksa ve tüketicinin geçerli bir sebebi varsa refund işlemi yapılarak alınan ücret, müşteriye iade edilir.

Mağaza Satışlarında Refund İşlemi

1. Alıcı, ürünü fişi veya faturasıyla beraber alışveriş yaptığı mağazaya teslim eder.
2. Satıcı, faturanın kendisine ait olup olmadığını kontrol eder.
3. Satıcı, iade edilen üründe kullanıcı kaynaklı bir problem olup olmadığını kontrol eder.
4. Üründe herhangi bir sorun yoksa satıcı, aldığı ücreti tüketiciye iade eder.

Refund işlemi için, alıcının kendi yasal hakları dahilinde ürün iadesi yapması gerekir. Ayrıca iade edilen ürün, kullanıcı kaynaklı bir problem sebebiyle yeniden satılabilirliğini kaybetmemiş olmalıdır. Alınan ücretin refund edilmesini gerektiren durumları ise şöyle sıralayabiliriz:

Yasal Süre Dolmadan Yapılan İadeler

Tüketicilerin, aldıkları ürünü iade edebilecekleri belirli bir süre vardır. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği kapsamında bu süre 14 gündür. Tüketicinin, ürünü teslim aldıktan sonraki 14 gün içinde iade etmesi, geçerli bir sebep sunması ve ürüne zarar vermemiş olması halinde refund işleminin yapılması gerekir.

Ürünün İhtiyacı Karşılamadığı Durumlar

Bazı ürünlerin tüketicinin ihtiyacını karşılayıp karşılamayacağı, alışveriş anında belli olmayabilir. İnternetten sipariş edilen veya mağazadan denenmeden alınan giyim ürünlerini bu duruma örnek olarak gösterebiliriz. Bir giyim ürününün bedeni alıcıya uygun olmadığı takdirde tüketicinin ihtiyacı karşılanmamış olur. Bu durumda tüketici ürünü iade eder ve refund süreci başlatılır.

Ürünün Beyan Edilenden Farklı Olduğu Durumlar

Satıcılar, sattıkları ürün hakkında tüketiciyi doğru bilgilendirmekle yükümlüdürler. Satıcı bu yükümlülüğünü yerine getirse bile ürünün üreticisinden kaynaklanan hatalar sonucunda tüketici yanlış bir ürün satın almış olabilir. Örneğin ambalajında 3 metre olduğu yazan veya satıcı tarafından böyle beyan edilen bir uzatma kablosunun paketten 2 metre çıkması, refund gerektiren bir durumdur.

Satıcı ve Üretici Kaynaklı Problemler

Satıcı veya üretici kaynaklı problemlerin tamamı için refund işlemi gereklidir. Elektronik bir cihazın çalışmaması, bir kıyafetin yırtık olması, plastik veya cam bir ürünün tüketiciye ulaşmadan kırılması gibi durumlar, satıcı ve üretici kaynaklı problemlere örnek olarak gösterilebilir. Bu gibi durumlarda ürün geri alınır ve refund yapılarak ücret iade edilir.

Hem refund hem de ters ibraz, tüketicinin parasını geri almasını kapsayan işlemlerdir. Fakat aralarında önemli farklar vardır. Refund işlemi satıcı tarafından yönetilir. Tüketici aldığı ürünü geri getirir ve satıcı da aldığı parayı iade eder.

Banka tarafından yönetilen ters ibraz, yani chargeback ise tüketicinin ödeme yaptığı ürünü veya hizmeti alamadığı durumlarda başvurabileceği bir yöntemdir. Bu işlemle ilgili detaylı bilgiler için “Ters İbraz (Chargeback) Nedir, Nasıl Yapılır?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.