FAVÖK Nedir? FAVÖK Nasıl Hesaplanır?

FAVÖK, açılımı “Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kârlılık” olan bir değerleme analizi yöntemidir. Genellikle şirketlerin yatırım ve devir gibi dönemlerindeki değerini analiz etmek için kullanılır. Şirketin finansal ve iktisadi durumunu görmeye yarayan FAVÖK hesabı, geleceğe dönük kâr ve büyüme potansiyeli hakkında da bilgi verir.

FAVÖK ile birlikte kullanılan EBITDA kavramının açılımı “Earnings Before Interest Taxes, Depreciation and Amortization” şeklindedir. FAVÖK olarak kullanılan kavram ise EBITDA’nın Türkçeleştirilmiş halidir.

FAVÖK, brüt kâr ile çeşitli gider kalemlerinin dikkate alınmasıyla hesaplanır. Brüt kâr, hesaplamanın gelir kalemini oluştururken gider tarafında ise pazarlama, satış, dağıtım, yönetim, ARGE gibi kalemler yer alır. Ayrıca hesaplamaya amortisman ve itfa giderleri de eklenir. Hesaplama sürecinde yaygın olarak kabul gören FAVÖK hesaplama formülü kullanılır.

Standart FAVÖK (EBITDA) formülü ise şöyledir:

• FAVÖK = Brüt Kâr – Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gideri – Genel Yönetim Giderleri – ARGE Giderleri + Amortisman ve İtfa Giderleri

FAVÖK, sektörel standartların üzerinde olmalıdır. Bu doğrultuda FAVÖK değeri için net çizgiler çekmek söz konusu değildir. Çünkü analiz; değerlemeye tabi tutulan şirketin rakipleri, sektörü ve faaliyet gösterdiği pazarın dinamikleri dikkate alınarak yapılır. Dolayısıyla kıyaslanacak referans FAVÖK değeri, her sektör için farklı olabilir.

Borsa endekslerini örnek olarak alırsak referans değeri 10 olarak kabul edebiliriz. Yaygın olarak bu değer, borsa endekslerinde alt sınır kabul edilir. Yani bir şirketin borsa endeksleri bazında FAVÖK değerinin 10 üzerinde olması, o şirketin yatırım yapılabilir olduğu anlamına gelir.

EBITDA hesaplaması ile elde edilen değerlerin analizi ve yorumu, alanında uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. Basitçe bakacak olursak değerin pozitif olması olumlu, negatif olması ise olumsuz diyebiliriz. Bu noktada pozitif - negatif arasındaki çizgi, sektör ortalamasına göre belirlenir. FAVÖK değerinin ortalamadan yüksek ve düşük çıkması durumlarında farklı yorumlar yapılabilmesi mümkündür.

Yüksek FAVÖK Ne Anlama Gelir? 

Yüksek FAVÖK değeri olumlu sonuç anlamına gelir. Bu sonucun anlamı, şirketin net bir şekilde kâr ediyor olmasıdır. FAVÖK sonucu yüksek çıkan şirketlerin ticari faaliyetlerde, iş projelerinde ve yatırımlarında daha başarılı olduğu söylenebilir. Fakat hesaplama sonucunun çok yüksek olduğu durumlarda yanlış bir algı ile yorum yapılmamalıdır. Hesaplamaya dahil edilmeyen pek çok gider ve borcun da olabileceği unutulmamalıdır.

Düşük FAVÖK Ne Anlama Gelir? 

FAVÖK’ün düşük çıkması, ilgili şirketin zarar durumunda olduğu anlamına gelir. Öyle ki düşük FAVÖK sonucuna sahip şirketlere yatırım yapmanın pek mantıklı olmadığı dahi söylenebilir. Çünkü borç ve gider kalemlerinin tamamı eklenmemesine rağmen düşük çıkan bir FAVÖK, ilgili şirketin ciddi riskler taşıdığını gösterir.

FAVÖK, bir şirketin kârlılık oranı ile ilgili fikirler verir; fakat işletme kârını net olarak göstermez. FAVÖK hesabında gider olarak genellikle operasyonel kalemler ele alınır. İşletme kârı ise ürün ve hizmetlerle ilgili tüm gelir ve giderlerin uçtan uca ele alınmasıyla hesaplanır. Dolayısıyla FAVÖK, şirketin değerinin; işletme kârı ise satış bazında elde edilen kazancın hesaplanmasıdır. Her zaman aynı oranda yüksek veya düşük çıkmama ihtimalleri bulunur.

FAVÖK ve FVÖK farkı, amortisman ve itfa kalemleridir. FAVÖK formülünden amortisman ve itfa giderleri kalemi çıkarıldığında FVÖK formülü elde edilir. Amortisman dahil edilmediği için FVÖK, FAVÖK’ten daha düşük çıkar.

Amortismanın denklemden çıkarılıp hesaplamanın FVÖK olarak yapılmasındaki amaç, yatırım maliyetlerinin daha net bir şekilde anlaşılmasıdır. FAVÖK, yatırım maliyetlerinden daha az etkilenir ve yatırım kararlarında daha fazla dikkate alınır. FVÖK ise daha çok finansal durum değerlendirmesi sürecinde referans alınır.

FAVÖK marjı, FAVÖK değerinin toplam gelire bölünmesiyle hesaplanır. Bu hesaplama sonucunda elde edilen yüzdelik oran, FAVÖK marjıdır. Hesaplama formülü ise şu şekildedir:

• FAVÖK Marjı = (FAVÖK / Toplam Gelirler) x 100

FAVÖK Marjı Nasıl Yorumlanır? 

FAVÖK oranı da FAVÖK değeri gibi yüksekliğin olumlu, düşüklüğün olumsuz olarak yorumlandığı bir hesaplama sonucudur. Yüksek marj, operasyonel faaliyetlerin satış ve kâr konusunda olumlu sonuçlar verdiğini gösterir. Düşük marj ise tam tersi anlamına gelir ve söz konusu şirketin yanlış maliyet stratejisi izlediği şeklinde yorumlanabilir.

FD/FAVÖK, piyasa değeri ve net borcun hesaba katılmasıyla bulunan firma değerinin FAVÖK ile arasındaki oranı bulmak için kullanılan hesaplamadır. Hesaplamadaki “FD” kısaltması da “Firma Değeri”ni ifade eder. Bu hesaplamanın amacı, şirketlerin rakipleri ile net değerler bazında karşılaştırılabilmesidir.

FD/FAVÖK Nasıl Hesaplanır? 

FD/FAVÖK, kısaltmasından da anlaşılabileceği üzere firma değerinin FAVÖK değerine bölünmesiyle hesaplanır. Formülü basittir, fakat formülde yer alan FD’nin doğru hesaplanması gerekir. Bu nedenle firma değeri formülüne bakmakta fayda vardır.

• FD (Firma Değeri) = Piyasa Değeri + Net Borç

Bu formül için de piyasa değeri ile net borcu ayrıca hesaplamak gerekir. Peki, piyasa değeri ve net borç nasıl hesaplanır? Söz konusu kalemler için kullanılacak formüller şu şekildedir:

• Net Borç = Kısa ve Uzun Vadeli Finansal Borçlar – (Nakit ve Türevleri + Finansal Yatırımlar)
• Piyasa Değeri = Ödenmiş Sermaye x Hisse Fiyatı

FD/FAVÖK Neden Hesaplanır? 

FD/FAVÖK, detaylı ve kapsamlı bir kâr analizi yapabilmek için hesaplanır. Detaylı kâr analizine ise çoğunlukla şirketin borsadaki işlem değerini ölçme sürecinde ihtiyaç duyulur. FD/FAVÖK yüksekliği, işlem değerinin ve dolayısıyla hisse senedi fiyatlarının da yüksek olabileceğini gösterir.

EBITDA, bir şirketin mali değerini gösterme açısından en önemli analiz yöntemlerinden biridir. Günümüzün en değerli şirketleri arasında yer alabilen e-ticaret işletmeleri için de bu noktada önem taşır.

Genellikle yenilikçi girişimler doğrultusunda çıkan e-ticaret fikirleri bir şirkete dönüştürüldüklerinde yatırım alma ve satılma (exit) ihtimalleri yüksek olur. Bu işlemler ise şirket değerleme süreçlerini içerir. Yani FAVÖK, bir e-ticaret işletmesinin yatırım yapılabilirliğini ölçmek için önemlidir. Exit stratejilerinde de bu analiz yöntemine başvurulurken mali değer ölçme, yasal ödeme hesaplama ve finansal durum takibi gibi konularda da önemli olduğu söylenebilir.

E-ticaret gibi online girişimcilik alanlarının tümü için FAVÖK hesabının yüksek öneme sahip olduğunu söylemek yanlış olmaz. Yeni nesil iş fikirlerini hayata geçiren online girişimciler, başarılı oldukları takdirde daha fazla yatırım alırlar ve FAVÖK hesabına başvururlar. Bu noktada “Online Girişimcilik Nedir, Avantajları Nelerdir?” başlıklı yazımıza göz atarak online girişimcilikle ilgili bilgiler alabilirsiniz.