Ticaret Ünvanı Nedir? Nasıl Alınır?

Ticari firmalar, kendilerini müşterilerine tanıtmak için genellikle marka isimlerini kullanırlar. Fakat hukuki kimlik için marka dışında bir de ticaret ünvanı gerekir. Resmi işlemlerde firma bu ünvan ile temsil edilir. Ayrıca Türk Ticaret Kanunu’nun 39. maddesine göre ticaret ünvanı sahibi olmak, ticari işlemleri bu isimle yapmak ve resmi belgeleri bu ünvan ile imzalamak zorunludur. Peki, ticaret ünvanı veya ticari ünvan nedir, nereden alınır?

Ticaret ünvanı, bir işletmenin veya firmanın ticaret sicilinde kayıtlı ismi ve hukuki kimliğidir. Firmanın resmi işlemlerdeki tescillenmiş ismi olarak da tanımlayabileceğimiz ticaret ünvanı; işletmenin faaliyet alanını, yaptığı işi ve şirket yapısını açıkça gösterir. Ticaret ünvanı sıkça ticari ünvan olarak da kullanılırken firma ünvanı, iş ünvanı, iş yeri ünvanı ve işletme ünvanı gibi kullanımlarla karşılaşmak da mümkündür.

Ticaret Ünvanı ile Marka Arasındaki Farklar

Ticaret ünvanı ile marka arasındaki temel fark; birinin işletme, diğerinin ise ürünle ilgili olmasıdır. Birbirleriyle sıkça karıştırılan bu iki isim için tescil işlemleri ayrı ayrı yapılır. Ticaret ünvanı; işletmeleri, firmaları ve şirketleri birbirinden ayırmak için kullanılır. Marka ise üretilip satışa sunulan ürünlerin ayrıştırılması içindir.

İşletmeniz için ticari ünvan seçerken son derece titiz davranmalısınız. Çünkü bu ünvan bir yandan işletmenizin hukuki kimliği olacakken diğer yandan da çeşitli kurallara uymak zorundadır. Benzersiz olması, hukuki çerçeveye uyması ve işletmenin yaptığı işle uygunluğu oldukça önemlidir.

Benzersiz Ünvan Seçimi

Dikkat etmeniz gereken ilk nokta, ünvanınızın benzersiz olmasıdır. Çünkü bir ticaret ünvanı sadece bir kişi veya kurum tarafından kullanılabilir. Bu nedenle sadece size özel bir isim bulmalı, olası benzerliklerin oluşmasını önlemelisiniz. Başkasına ait bir ünvanı kullanmanın cezai yaptırımları olduğunu da unutmamalısınız.

Hukuki Standartlara Uygunluk

Ticari ünvan ile ilgili hukuki standartlar, Türk Ticaret Kanunu’nun “Ticaret Ünvanı ve İşletme Adı” başlıklı üçüncü kısmında belirtilmiştir. Kanunun 46. maddesine göre ticaret ünvanı; tacirin kimliği, işletmesinin genişliği, önemi ve finansal durumu hakkında üçüncü kişilerde yanlış bir görüşün oluşmasına sebep olacak nitelikte olmamalıdır.

Ticaret ünvanlarına gerçeğe ve kamu düzenine aykırı olmamak kaydıyla hayali isimler eklenebilirken “Türk”, “Türkiye”, “Cumhuriyet” ve “Millî” kelimeleri için Cumhurbaşkanı kararı gerekir. Bunların dışında tek başına ticaret yapan gerçek kişiler, ticaret ünvanlarına şirket görünümü kazandıracak ekler yapamazlar.

Ticaret ünvanı, Ticaret Sicil Müdürlüğüne başvurularak alınır. Tabii bu başvurudan önce ve başvuru sürecinde adım adım ilerlemeniz gerekir. Ticari ünvanınızı belirledikten sonra başvuru yapmalı, gerekli belgeleri teslim etmeli ve tescil ücretini ödemelisiniz.

Ticaret Ünvanı Belirleme Süreci

Ticaret ünvanı belirleme sürecinde acele etmemeli, markanızı ve yaptığınız işi yansıtan özgün bir ünvan seçmelisiniz. Seçtiğiniz ismin başkası tarafından kullanılıp kullanılmadığını araştırmalı, gerekirse hukuki danışmanlık almalısınız. Bu işlem için Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nin resmi web sitesi üzerindeki “Ünvan Sorgulama” sayfasını kullanabilirsiniz.

Ticaret Ünvanı Tescili İçin Gerekli Belgeler

Başvuru aşamasına geçmeden önce tescil için gerekli belgeleri hazırlamanız gerekir. Belgeleri eksiksiz bir şekilde müdürlüğe götürerek başvurunuzu sorunsuzca yapabilirsiniz. Ticari ünvan almak için gerekli belgeler şunlardır:

• Ticaret sicil müdürlüklerinden temin edilecek başvuru formu
• Noter onaylı imza beyannamesi
• Ticaret ünvanı ile ilgili ilanın verilmiş olduğu Ticaret Sicil Gazetesi
• Şirket kuruluş sözleşmesi (ana sözleşme)
• Ticaret sicil tasdiknamesi
• Başvuru yapan kişinin yetkili olduğunu gösteren yetki belgesi

Faaliyet alanınız ve şirket yapınıza bağlı olarak başvuru yaptığınız müdürlük tarafından ek belgeler istenebilir.

Ticaret Sicil Müdürlüğü Başvurusu

Ticaret ünvanı başvurusu için ticaret sicili müdürlüklerinden birine gitmelisiniz. Size en yakın müdürlüğe, Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nin resmi web sitesindeki “Ticaret Sicili Müdürlükleri” sayfasından il veya ilçe seçerek ulaşabilirsiniz.

Ticaret Ünvanı Tescil Ücretleri ve Süreci

Ticaret ünvanı tescili için müdürlüğe bir miktar ödeme yapmanız gerekir. Ticaret ünvanı ücretleri, ticaret ve sanayi odaları tarafından belirlenir. Bu nedenle bölgeye göre değişiklik gösterir. Güncel ücretler için faaliyet gösterdiğiniz şehirdeki ticaret ve sanayi odası ile iletişime geçebilirsiniz.

Bazı durumlarda ticari ünvanınızı tamamen değiştirmeniz ya da ekleme ve çıkarmalarla güncellemeniz gerekebilir. Bu doğrultuda “Ticaret ünvanı değişikliği nasıl yapılır?” sorusuna da cevap verelim.

Öncelikle yeni ticaret ünvanını belirleyip yine ticaret sicil müdürlüklerine başvurmanız gerekir. Bu süreçte talep edilecek belgeler ise kimlik, yeni ünvanı içeren imza sirküleri ve eski ünvanın iptal belgesidir. Belgeleri teslim edip başvurunuzu yaptıktan sonra müdürlük tarafından inceleme başlatılır. Başvurunun incelenmesinin ardından ünvan değişikliği Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilir. İlan sonrası resmiyet kazanan yeni ticaret ünvanınızı vergi dairesi ve SGK gibi kurumlara bildirmek ise sizin sorumluluğunuzdadır.

Ticaret ünvanınızı kullanırken dikkat etmeniz gereken bazı yasal yükümlülükler de mevcut. Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümleri doğrultusunda ticari ünvanı doğru yerlerde doğru şekilde kullanmalısınız. Ayrıca bu konudaki hak ihlallerinde doğacak cezai yaptırımlar hakkında bilgi sahibi olmanızda da fayda var.

Ticaret Ünvanının Doğru Kullanımı ve Sorumluluklar

Tescil ettirdiğiniz ticaret ünvanını, işletmenizin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazmak zorundasınız. Bununla birlikte ticari mektuplarda, ticari defterlerde, kurumsal internet sitenizde ve e-ticaret sitenizde de ünvanınızın tamamını yazmanız gerekir.

Bunun dışında şubelere sahip firmalar için de ek bir uygulama mevcuttur. TTK’nin 48. maddesine göre her şube, kendi merkezinin ticaret unvanını şube olduğunu belirterek kullanmak zorundadır. Yani şubeleriniz için farklı bir ünvan kullanamazsınız.

Ticaret Ünvanı İhlallerinde Yaptırımlar ve Cezalar

TTK’nin 50. maddesi, tescil ve ilan edilmiş ticaret ünvanlarının kullanım hakkını sadece sahiplerine verir. Yani başkasına ait ticaret ünvanları, bir başka kişi veya kurum tarafından kullanılamaz. Buna göre size ait ünvanın başkası tarafından kullanıldığını tespit etmeniz halinde hukuki süreç başlatabilirsiniz.

Ticaret ünvanı ihlalinin tespit edilmesi durumunda Türk Ticaret Kanunu’nun 51. maddesi kapsamında idari para cezası, adli para cezası veya hapis cezası yaptırımı uygulanır.

Ticari ünvanlar şirket türlerine göre farklı yapıda olabilirler. Bu noktada önemli olan, ünvanın şirket yapısını ve faaliyet alanını açıkça gösterebilmesidir. Şimdi, şirket türlerine göre farklı ticaret ünvanı örneklerine bakalım.

Şahıs Şirketleri İçin Ticaret Ünvanı

Şahıs şirketleri için için ticaret ünvanı, şirketi kuran şahsın adı ve soyadından oluşur. Şirket sahibi dilerse adının devamına yaptığı işi gösteren bir ek ekleyebilir. Örneğin “Ad Soyad Ticaret”, “Ad Soyad Pazarlama” veya “Ad Soyad Tekstil” gibi kullanımlar mümkündür. Fakat şahıs şirketi ticaret ünvanlarında şirket ibaresi veya kuruluşu şirket gibi gösterebilecek kelimeler kullanılamaz.

Limitet Şirketlerde Ticaret Ünvanı Kullanımı

Limitet şirketlerde ticaret ünvanı, “limitet şirket” ibaresini içerecek şekilde seçilmelidir. Kanun hükümleri çerçevesinde serbestçe seçilebilecek ünvanın sonuna “limitet şirket” eki getirilir. Bu ek çoğu zaman “LTD. ŞTİ.” şeklinde de kullanılabilir. Fakat ticaret ünvanında gerçek bir kişinin adı ve soyadı yer alıyorsa şirket türünü gösteren ifadeler herhangi bir şekilde kısaltılarak yazılamaz.

Anonim Şirketlerde Ticaret Ünvanı Tescili

Anonim şirketlerde de ticaret ünvanı, şirket türünü gösterecek şekilde olmalıdır. Bu tür şirketler için ticari ünvanının sonuna “anonim şirket” eki gelir ve bu ünvan, çoğu zaman “A. Ş.” şeklinde kısaltılarak kullanılabilir. Gerçek ad ve soyadların kullanıldığı durumlarda ise kısaltma yapmak mümkün değildir.

Kooperatif ve Dernekler İçin Ticaret Ünvanı Düzeni

Kooperatif ve derneklerde de limitet ve anonim şirketler için belirlenmiş olan kurallar geçerlidir. Bu tür kuruluşlarda “kooperatif” veya “dernek” ibaresini ticari ünvana eklemek gerekir. Kısaltma konusu da aynı şekilde geçerliliğini korur.

Ticaret ünvanınızı şirket yapınıza göre seçmeniz, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre zorunludur. Bununla birlikte ticari ünvan alabilmeniz için öncesinde şirketinizi kurmanız da şarttır. Şirket kurma süreçleriyle ilgili detayları ise “Şirket Nasıl Kurulur? Şirket Kurmak İçin Gerekenler Nelerdir?” başlıklı yazımızdan öğrenebilirsiniz.