Bankacılık işlemlerinde sıkça karşılaşılan BSMV’nin oranı kaçtır ve nasıl ödenir?

Ülkemizde birçok vergi dolaylı olarak alınıyor. Dolaylı vergiler, sorumluluğu bulunan mükellefler tarafından toplanıp devlet kurumlarına aktarıldığı için hem mükellefler hem de tüketiciler için kafa karıştırıcı olabilir. Bu vergilerin en yaygın örneklerinden olan BSMV de bankacılık, sigortacılık ve finansal işlemlerde karşımıza çıkıyor. Bu doğrultuda sizin için “BSMV ne demek?”, “BSMV neden kesilir?” ve benzeri soruların cevaplarını hazırladık.

BSMV; bankalar, sigorta şirketleri ve diğer finansal kuruluşların yaptıkları işlemler üzerinden alıp devlete aktardıkları dolaylı vergi türüdür. Mal ve hizmet teslimine konu olmayan fakat ticari ve ekonomik faaliyet niteliği taşıyan işlemleri vergilendirmek için kullanılır. Vergi mükellefiyetini banka, sigorta ve finans şirketleri taşıyor olsa da dolaylı olarak tüketiciye yansıtılır.

BSMV’nin açılımı Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi şeklindedir. Kapsamı ve uygulama esasları ise 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu ile belirlenmiştir.

BSMV kapsamına giren işlemler genellikle bankacılık, sigortacılık ve diğer finansal işlemler olarak sıralanır. Bu kapsamda ödeme sistemleri ve finansal sözleşmeler de yer alır. Söz konusu işlemlere yakından bakalım.

Bankacılık İşlemleri

BSMV’nin başlıca uygulanma alanı bankacılık işlemleridir. Konut kredisi hariç olmak kaydıyla hemen her bankacılık işlemi bu vergiye tabidir. Tüketicilerin Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ödemesini gerektiren bankacılık işlemlerine şu örnekleri verebiliriz:

• Kredi kartı komisyonları, aidatları, taksitlendirmeleri
• Tüketici, taşıt ve benzeri kredi işlemleri
• Mevduat faizi gelirleri
• Hesap işletim ücretleri
• Havale, EFT, FAST ve SWIFT gibi para transferi işlemleri
• Banka aracılığıyla döviz alım satım işlemleri

Sigorta İşlemleri 

Sigorta işlemlerinde BSMV, hayat sigortaları dışındaki tüm poliçelerden alınır. Kasko, trafik sigortası, konut sigortası, yangın sigortası, özel sağlık sigortası ve benzeri tüm sigorta poliçelerinde poliçe primine ek olarak BSMV de tahsil edilir. Sigortayı yaptıran kişi, prim ile birlikte bu vergiyi de öder. Vergiyi tahsil eden sigorta şirketi, ilgili tutarı vergi dairesine aktarır.

Ödeme Sistemleri ve Finansal Sözleşmeler 

Ödeme ve finans kuruluşlarının ödeme sistemleri ve benzeri hizmetleri de BSMV kapsamındadır. Ödeme kuruluşları aracılığıyla yapılan para transferleri ve elektronik ödemelerin hizmet bedelleri üzerinden Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi yansıtılır. Buna ek olarak vadeli döviz alım satımı ve türev ürün işlemleri gibi finansal sözleşme gerektiren işlemler de bu vergiye tabidir.

Ülkemizde BSMV oranı sabit değildir ve işlem türüne göre %0,1 ila %15 arasında değişiklik gösterir. Vergi oranının değişme nedenlerinin başında Cumhurbaşkanlığı kararları gelir. Bu kararlar, kanunlar ve yönetmelikler doğrultusunda farklı BSMV oranları ortaya çıkmıştır. Şimdi de işlem türüne göre değişen BSMV oranlarına bakalım.

Bankacılık İşlemlerinde BSMV Oranları 

Genel bankacılık işlemlerinde Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi oranı %5’tir. BSMV oranı tüketici kredisi işlemlerinde %15, para transferlerinde %0,1 ve döviz işlemlerinde %0,2’dir. Bunların dışında kalan tüm kredi ve bankacılık işlemlerinde %5 olarak uygulanır.

Sigorta İşlemlerinde BSMV Oranları 

Sigorta işlemlerinde BSMV oranı %5’tir. Bu oran sigortanın türüne, poliçenin içeriğine ve prim tutarına göre değişmez, sabittir. Hesaplama, nihai poliçe prim tutarı üzerinden yapılır.

Diğer Finansal İşlemlerde BSMV Oranları 

Banka ve sigorta şirketlerinin dışındaki ödeme ve finansal kuruluşların yaptığı işlemlerde BSMV oranı genellikle %5 olarak uygulanır. Kredi ve para transferinin dışında faktoring, leasing, portföy yönetimi ve türev ürün gibi işlemler de bu oran kapsamındadır. Ayrıca bu işlemler doğrultusunda gelir elde edilmesi durumunda da ilgili gelirden %5 BSMV kesintisi yapılır.

BSMV tutarı, vergi kapsamına giren işlemin bedeli üzerinden ilgili vergi dilimine göre hesaplanır. İşlemle ilgili ödenecek tutar brüt olarak kabul edilir ve bu tutar üzerinden BSMV hesaplandıktan sonra iki tutar toplanır. İşlem için ödenecek nihai tutar, vergi dahil şekilde belirlenir. BSMV için örnek hesaplama yaparak uygulanma şeklini daha net anlayabiliriz.

BSMV Hesaplama Örneği 

Örneğimizde %5’lik BSMV kapsamına giren bir işlem için 400 TL hizmet bedeli talep edildiğini varsayalım. Buna göre hesaplama şöyle olur:

• BSMV tutarı: 400 x 0,05 = 20 TL
• Vergi dahil ödenecek tutar: 400 + 20 = 420 TL

BSMV Matrahı ve Vergi Beyannamesi

Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi matrahı, vergiye tabi olan işlemin ücretidir. Örneğimizden yola çıkacak olursak söz konusu işlemle ilgili matrahın 400 TL olduğunu söyleyebiliriz. BSMV mükellefleri, tahsil ettikleri tutarın vergi hariç kısımlarını matrah olarak beyan ederler.

BSMV beyannameleri her ayın 15’ine kadar verilir. Verginin ödemesi de beyanname verme süreleri içerisinde yapılır.

BSMV’yi devlete banka ve sigorta şirketleri, bu şirketlere ise bireysel tüketiciler ve hizmet alan kurumlar öder. Dolaylı bir vergi olduğu için kimin ödediği kafa karıştırıcı bir durum oluşturabilir, fakat bu verginin işleyişi de tıpkı KDV gibidir.

Gider Vergileri Kanununa göre BSMV’nin mükellefi; banka, sigorta ve benzeri finansal kuruluşlardır. Fakat vergi, bu kuruluşların gelirleri ve kârları üzerinden doğrudan alınmaz. Tüketiciye yansıtılabilen bir vergidir ve her işlemde tüketiciden BSMV de tahsil edilir. Yani BSMV’yi teknik olarak tüketici öder, fakat vergiyi gelir idaresine ödemek mükellef kabul edilen şirketlerin sorumluluğundadır.

Hemen her vergi türünde olduğu gibi Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinde de bazı muafiyetler söz konusudur. Kanun kapsamında ve dönemsel yönetmelikler doğrultusunda bazı işlemler veya bazı mükellefler için BSMV istisnası uygulanabilir. Buna göre istisna kapsamındaki işlemlere örnekler verelim ve muafiyet şartlarına göz atalım.

İstisna Kapsamındaki İşlemler 

BSMV istisnaları genellikle ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler için kullanılan finansal işlemlere uygulanır. Ayrıca kamu kurumları tarafından yapılan finansal işlemler de bu vergiden muaftır. Banka ve sigorta işlemleri özelinde baktığımızda ise konut kredilerinin ve hayat sigortalarının istisna kapsamında olduğunu söyleyebiliriz.

Muafiyet Şartları ve Güncel Durum 

Vergi muafiyetleri, dönemsel kararlar ve yönetmeliklerle uygulanır. Dolayısıyla muafiyet şartları da bu doğrultuda belirlenir. Örneğin güncel olarak konut kredisi kullanan veya hayat sigortası yaptıran kişiler BSMV ödemez, bu hizmetleri sunan mükelleflerin de BSMV borcu doğmaz. Bu muafiyeti kazanmak için herhangi bir ek şart bulunmaz. İlgili krediyi çekmek veya poliçeyi satın almak yeterlidir.

Vergi tahsilatlarında iade, genel olarak mümkün olmaz. Fakat bazı özel durumlar, tahsil edilen verginin iadesini gerektirebilir. Bu durumlara hatalı uygulamaları ve mükerrer tahsilatları gösterebiliriz. Yani hatalı bir şekilde ödenen veya fazladan ödenen BSMV tutarları, mükelleflere iade edilebilir. Bu gibi durumlarda nihai karar Gelir İdaresi Başkanlığındadır.

Uygulanma süreci ile ilgili soru işaretleri oluşturan bir diğer vergi türü de stopajdır. Stopaj vergisi ödenen ücretten kesinti yapılarak tahsil edildiği için diğer vergilere göre daha farklı bir şekilde uygulanır. Konu ile ilgili tüm detaylara “Stopaj Nedir? Nasıl Hesaplanır?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.

BSMV hangi işlemlerde uygulanır ve oranları nelerdir?

Bankacılık, sigortacılık ve çeşitli finansal işlemler için uygulanan BSMV’nin oranları, işlem türüne bağlı olarak %0,1, %0,2, %5 ve %15 şeklinde değişir.

BSMV’yi kimler ödemekle yükümlüdür?

BSMV’yi ödemekle yasal olarak yükümlü olan ve kanun kapsamında yer alan banka, sigorta ve finans şirketleridir. Fakat dolaylı bir vergi olarak tüketiciye yansıtılır ve vergiyi asıl ödeyen, BSMV’ye tabi hizmeti alan tüketicilerdir.

BSMV istisnası hangi durumlarda geçerlidir?

BSMV istisnası ihracat işlemleri için kullanılan kredilerde, konut kredilerinde ve hayat sigortalarında geçerlidir. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı kararı ile farklı işlemler için de istisna ve muafiyet uygulamaları yürürlüğe konulabilir.

BSMV oranları yıllara göre değişir mi?

BSMV oranları; ülkenin ekonomik durumu, hükümet politikaları ve yetkili devlet kurumlarının kararları doğrultusunda yıllara göre değişebilir.

Banka ve sigorta işlemlerinde BSMV nasıl yansıtılır?

Banka ve sigorta işlemlerinde BSMV genellikle hizmet bedeline dahil edilerek tüketiciye yansıtılır.

BSMV iadesi nasıl ve hangi koşullarda alınır?

Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi iadeleri, hatalı tahsilat ve mükerrer ödeme gibi durumlarda mümkündür. Ayrıca istisna kapsamındaki bir işlem için vergi ödenmesi halinde de ilgili tutar mükellefe iade edilebilir.

BSMV ödenmezse ne olur, cezası var mı?

BSMV beyannamesi zamanında verilmezse ve vergi zamanında ödenmezse gecikme faizi uygulanır. Buna ek olarak vergi kaybı yaşanacağı için para cezası ve idari yaptırımlar söz konusu olabilir.